23rd September 1779

transcription

[23rd September 1779]
donderdag den 23

schoon weer ooste forsse wind term 60 - 89 –

miswysing n:w: 20 gr:

het land begint als het bosjemans land uit te sien namelyk hoog en vlak met klipkopjes als of de hoge bergen by zee door uitspoeling of versakking van 't land, hoog waren. 't terrein nog gemengt, met klip platen veel bloemen vooral rode en gele arctotussen, en bosjes. men vind hier enige ligtgroene vlaktens, die de inwoonders muisevlaktens noemen, hier houden zig vele aardmuisen, en gele slangen die op de selven jagt maken. reed gisteren een uur van hier na de legplaats van eenen beukus, daar veel, vee was, en vele blink hairige of wollige schapen, zynde dit land Vol al goed voor schapen.
in dit namaqua land syn 19 veeplaatsen van groene rivier af, en waaronder vyf getrouwde boeren, de rest hebben meest een hottentottin of twe, waarmede so ik hoor sy op hunne manier trouwen. by de trouw ceremonie der hottentotten is geen pissen in gebruik, maar wel by hun man maken.
het is de natuurlykste manier der wareld, als een jong man sin in een meisje heeft, soekt hy haar geselschap sonder liefdens verklaring of ergens van te spreken, synde sy te beschaamt, dog so als sy gewoonlyk een familie in een hut pel mel logeren, kruipt de jongman na de meid, is het nu maar voor een amusement en sy hem te wille is, (het welk egter, na 't seggen weinig gebeurt) gaat hy weer op syn plaats leggen.
dog wanneer de vryster modest is, staat zy op en gaat op een andere plaats leggen, wel buiten de hut. heeft nu de jongman eerlyke desseinen, blyft hy in de slaapplaats des meisje leggen tot helder dag dat ieder het zien kan, dit duurd tot sy consenteerd of hy moei word en siet dat sy hem niet hebben wil, consenteerd sy, blyft sy leggen dat selden by 't eerste aansoek is, hy haar beslapen hebbende, blyft by haar dat ieder het sien kan, en al hooren de ouders iets laten zy niets blyken, seggende dit schaamtehalven te zyn. (al is het huwelyk niet na haar sin.) s'morgens opstaande maakt de bruidegom of man de kralen om syn middel los, en werpt die op de slaapplek der ouders.

[page 35]
als die deselve aanneemt, is het huwelyk klaar, dog so sy niet willen consenteren, (dat byna nooyt geweigert word) blyft de dogter by haar ouders al is sy beswangert, en leven sy als te voren sonder schande. dog de kralen aangenomen haald de jongman syn beesten, geeft, meest tien koejen kalveren
dooreen so hy best heeft, en dan moet hy nog voor syn vrouw slagten, en sommige hangen het net vet om den hals en de gal blaas op het hooft; ook mengen enige wat vet, en boegoe van 't hooft ders door een (dit doet een oude) en dit eet den enen uit des anders hand man en vrouw, en so is alles gedaan. dog negen van de tien ossen, syn een soort van lening, (de ene is voor dat de ouders de dogter grootgemaakt hebben. de andere 9 of anderen in de plaats moeten zy na drie of vier jaren weer te rug geven. de hottentotten hebben gaarne veel dogters, om dat sy dan by hun huwelyk vee krygen; een armen jongman is even geschoren als in Europa, en een hottentot die veel vee heeft heeft veeltyds twe en drie wyven, daar sy meer geplaag als plaisier van hebben.
krygende die wyven onder sig rusie, lopende dan die, en dan de andere weg, dan moet de hottentot die niet gaarn syn vrouw missen wil, hen agterna lopen en weerom halen. ene die een oude en jonge had, gevraagt synde waarom hy syn jonge wyf die gedurig weg liep, niet lopen liet, seij dat seker syn oudste vrouw sorgvuldiger en beter voor hem was, dog dat syn jonge vrouw hem beter beviel. hun anders maken geschiet by geboorte trouwen sterven man en vrou worden en meer omstandigheden, somtyds uit capriece, ook binden sy altoos geen bikkeltje om de hand maar meest altoos de galblaas in het haair tot hy heel afvalt. de hottentotten trouwen seer jong, sei my een namacqua, en daar om syn wy so swak. peilde van hier brakfonteins berg n:t:o 3 gr oost.
gisteren onse coers tot hier n: 3 g w.
vertrokken o:n:o: door een kleine vlakke Cloof poort dit gebergte uit. na een en een quart myl, draayende eerstens door enige klipheuvels, (het kleine ronde koperbergje by onse uitspanplaats is veel ryker in erts als by de eerste coperbergen.) arriveerde in een hoog vlak land met kleine klipkoppen byna als agter Sneeuwberg dog niet so hoog. sag nog geen gras maar bosjes. spanden na drie en een half uur by een syperfonteintje digt aan een lage heuvel alles van een gladde klip. waarby een klip kopje met wat struiken als agter sneeuwberg, dit is nu weer het bosjemans land.
het land gaat van de zee hier na toe met ronden op ronden, en sie nog geen rand van het hoog land zynde nu op de vlakte 2750 voet hoog. hop is noord na brakfontein gegaan dus heb ik gisteren zyn togtpad verlaten.

translation

[23rd September 1779]
Thursday the 23rd

Fine weather. Fresh east wind.
Thermometer: 60-89- [blank]

Error: north-west 20 degrees

The country is beginning to look like the Bushmanland: that is to say high and flat with stony koppies and as though the high mountains at the sea were high because of erosion or subsidence of the land. The terrain still mixed with rocky slabs. Many flowers, especially red and yellow arctotis, and shrubs. One comes across a few light-green plateaux here which the inhabitants call ‘mouse-plateaux’; here are to be found many field-mice and yellow snakes which hunt the same.
Yesterday I rode to the cattle-post of a man called Beukes an hour away, where there were many cattle many shiny-haired or woolly sheep, this country being particularly good for sheep..
From the Groen River there are nineteen stock farms in Namaqualand on which there are five married farmers; the rest mostly take a Hottentot woman or two, with whom, so I hear, they marry according to their custom. In the Hottentot marriage ceremony no pissing is used (but they do so in their ‘Man-making’).
It is the most natural way of going about things in the world. If a young man takes a liking to a young girl he seeks her company without declaring his love or speaking of anything; he is too ashamed. However since a family usually live together pell-mell in one hut, the young man crawls across to the girl, even if this is just for his own amusement and if she is willing (which is said hardly ever to happen) he goes back to his sleeping place. But if the girl is modest she stands up and goes to lie in another place, well outside the hut. If now the young man has honourable intentions he stays in the sleeping place of the young girl until clear daylight so that everyone can see this. So it goes on until she consents or until he gets tired and sees that she will not have him. If she consents she continues to lie there but this seldom happens at the first proposal. Once he has got her to sleep with him he stays with her so that everybody can see it and even if the parents hear something they let nothing show, saying that it would embarrass the couple (even if the marriage is not to her liking). Getting up in the morning the bridegroom or man stands loosens the beads from around his waist and throws them on the parents’ sleeping place.

[page 35]
If these are accepted, the marriage has been concluded. But if they do not want to consent (and they almost never refuse) the daughter remains with her parents, even if she is impregnated and they live as before without scandal. However, if the beads have been accepted the young man fetches his cattle and mostly gives a mixture of ten cows and calves, according to what he has. And then he must also slaughter one for his wife and some of them hang the omentum fat around their necks and the gall-bladder on their heads. Some also mix up fat from the head together with buchu (one of the older ones does this) and they, the man and wife, eat it from each other’s hands. And so everything is done. However, nine of the oxen are a kind of a loan: the one is because the parents brought the girl up; they must give back the remaining nine, or others in their place, after three or four years. The Hottentots gladly have many daughters because they get stock at their weddings. A poor young man is in an equally bad way as he would be in Europe; and a Hottentot who has a lot of stock often has two or three wives; which gives them more trouble than pleasure when the wives quarrel among themselves, first one running away and then the other. At this the Hottentot who does not want to lose his wife must go after them and bring them back again. One, who had both an old and a young one, was asked why he did not let his young wife go since she was always running away, and replied that although it certainly was true that his old wife was more caring and better for him he still liked the young one better. Their ‘Other-Making’ occurs at births, marriages, (becoming man and woman), deaths and at other events. (Sometimes from caprice). They never tie knuckle bones around their hands but almost always tie a gall-bladder in their hair until it falls off completely. Hottentots marry very young, a Namaqua told me, and that is why they are so weak.

From here took bearing on Brakfonteinsberg: north by east, 3 degrees east, our course to here yesterday: north 3 degrees west.

Departed east-north-east through a small shallow defile and came out of the mountain range. After one and a quarter miles turning first through some stony hills – the small round little copper-mountain at our outspan-place is much richer in ore than the original copper-mountains – I arrived in a high flat country with stone koppies almost like those across the Sneeuberg but not as high. Still saw no grass but only shrubs. After three and a half hours outspanned at an oozing spring close to a low hill. It was all one smooth rock, and beside it a stony koppie with some bushes like those across the Sneeuberg. Once more this is Bushmansland. The land undulates continuously from the sea to here and I still cannot see a single ridge from the plateau. We are now on a plain 2750 feet high. Hop went north to Brakfontein; thus I left his route yesterday.